مسجد ملک کرمان
از مهم ترین مساجد دوره سلجوقی، مسجد ملک کرمان است. امروزه مسجد ملک را با نام مسجد امام خمینی شناخته می شود. و در بافت تاریخی شهر قرار دارد.
یکی از مساجد چهار ایوانی که آثار تعمیرات در دوره های متعدد در بنای امروزی مسجد ملک دیده می شود؛ تغییرات ایجاد شده در دوره های صفویه و به خصوص قاجاریه صورت گرفته است.
آدرس مسجد ملک کرمان (مسجد امام خمینی)
این مسجد در خیابان امام خمینی، جنوب بازار تاریخی کرمان واقع شده است. (مشاهده مسیر روی نقشه).
تاریخچه مسجد ملک کرمان
مسجد ملک کرمان در سال 478 ه.ق، در دوره حکومت ملک توران شاه یکم سلجوقی ساخته شده است. در این دوره یکی از مساجد پر رونق شهرهای ایران محسوب می شد، به عنوان اولین مسجد جامع شهر، و مرکز اجتماعات کرمان استفاده می کردند.
به عنوان قدیمی ترین مسجد کرمان مربوط به قرن پنجم، که بخش های گوناگون مسجد به دوره های مختلف تاریخی، از آل بویه تا دوره معاصر، تعلق دارند.
در تاریخ ۱۵ مهر ۱۳۴۶، مسجد ملک کرمان در فهرست آثار ملی ایران با شماره ۷۶۰ به ثبت رسید.
آب نمایی به عمق چهار متر به شکل روباز در غرب مسجد قرار داشت و از دو طرف راه پله داشت.
از این حوض برای گرفتن وضو استفاده میکردند و قنات مستوره تامینکننده آب آن بود. آب قنات مستوره در کمتر از نیم قرن پیش خشک شد و آبنما را پر و روی آن را سنگفرش کردند.
تور کویر گردی کرمان (اینجا کلیک کنید).
معماری مسجد ملک کرمان
مسجد ملک 9191 متر مربع مساحت که از شبستان های متعدد و صحن وسیعی ساخته شده و دارای سه درب ورودی است.
قسمت ورودی مسجد
مقرنس کاری و ترنجی برجسته در بخش پایینی طاق ورودی مسجد قرار دارد.
گچبری طرح گره در اطراف طاق تزئین شده است. در گذشته طاق های سردر ورودی کم ارتفاع می ساختند. به دلیل اینکه زمان ورود، افراد به نشانه تعظیم سر فرود می آوردند و سپس وارد شوند.
شبستانها
مشهورترین شبستان مسجد، به نام شبستان امام حسن (ع) میباشد.
شبستان آقا علی با 6 ستون در شمال غرب مسجد واقع شده است و به شبستان امام موسی بن جعفر (ع) متصل می شود.
دو شبستان دیگر در ضلع جنوبی که دارای 27 ستون و شبستان ضلع شرقی ابعاد کوچک دارد.
محرابها
چندین محراب گچبری شده کوچک در مسجد ملک میباشد که قدمت آن ها به 100 تا 150 سال قبل از دوره سلجوقی و از بازمانده های دوران آل بویه میباشند. همچنین سه محراب دیگر در پشت بام و شبستان امام حسن (ع) قرار گرفتهاند که دارای گچبریهای زیبا و منحصربهفرد هستند و به قرن پنجم مربوط میشوند.
برج سلجوقی
برج آجری سلجوقی در شمال شرقی مسجد بنا شده است. بخشهای بالایی برج ویران شدهاند و فقط ۶ متر از آن سالم بر جای مانده است.
ایوانها
مسجد دارای چهار ایوان است. ایوان بزرگ قبله، بزرگترین ایوان مسجد محسوب میشود که در ضلع غربی صحن قرار دارد. این ایوان با آجر و به سبک دوره سلجوقی مزین شده است.
نکات بازدید از مسجد ملک کرمان
بازدید از مسجد ملک کرمان رایگان است.
نمازهای روزانه در این مسجد بهصورت روزانه برگزار میشود. بنابراین دقت داشته باشید که اگر تنها قصد بازدید دارید، در ساعات دیگر به مسجد مراجعه کنید.
مساجد از اماکن مذهبی به شمار میآیند. هنگام بازدید پوششی متناسب با این مقصد داشته باشید.
از عمر آثار تاریخی قرنها میگذرد. در حفظ آنها کوشا باشیم و از وارد آوردن هرگونه آسیب جدا بپرهیزیم.
مساجد تاریخی کرمان
- مسجد جامع مظفری که بعد از مسجد ملک ساخته شد و بعنوان مسجد جامع کرمان میباشد.
- مسجد گنجعلیخان (واقع در میدان و مجموعه گنجعلیخان) میباشد. این مسجد خصوصی برای حاکم دوره صفویه ساخت شده است و امروزه بعنوان موزه معماری دوره اسلامی مورد بازدید قرار می گیرد.