آستانه شاه نعمت اله ولی ماهان

شاه نعمت الله ولی کیست؟

سید نورالدین نعمت‌الله بن محمد بن کمال‌الدین یحیی کوه بنانی کرمانی، معروف به شاه نعمت‌الله ولی یا سید نورالدین شاه نعمت‌الله ولی ماهانی کرمانی، شاعر و عارفِ ایرانی بود که در ۷۳۰ یا ۷۳۱ هجری قمری در کوهبنان کرمان چشم به جهان گشود.

 او طریقتی جدید در تصوف به وجود آورد و بر روی پیروان سایر طریقت‌ها نیز تاثیر گذاشت. سلسله نعمت‌اللهی نام این طریقت است که در عصر حاضر از معروفترین شاخه‌های تصوف به شمار می رود.

شاه نعمت الله ولی در یکی از سال های 832 تا 834 هجری قمری در شهر ماهان دار فانی را وداع گفت و در محلی که اکنون به آستانه شاه نعمت اله ولی در ماهان معروف است به خاک سپرده شده است.

یک دیوان اشعار مشتمل بر قصیده، غزل، ترجیع‌ بند، مثنوی، قطعه، دوبیتی و رباعی و شرح لمعات و رساله‌ های شاه نعمت‌ الله ولی، از تالیفات وی هستند.

شاه نعمت الله و حافظ شیرازی بارها با هم مشاعره می کردند و یا بازی شاعرانه داشته اند، یکی از اشعار آنها به شما شرح می دهم:

شاه نعمت اله ولی:

ما خاک راه را به نظر کیمیا کنیم                  صد درد را به گوشه چشمی دوا کنیم

حافظ:

آنان که خاک را به‌ نظر کیمیا کنند                   آیا بود که گوشه چشمی به ما کنند؟

یکی از اشعار شاه نعمت اله ولی:

 هرچند کز روی کریمان خجلیم                    غم نیست که پرورده این آب و گلیم
در روی زمین نیست چو کرمان جایی           کرمان دل عالم است و ما اهل دلیم

تاریخچه آستانه شاه نعمت‌اله ولی در ماهان

مساحت آستانه شاه نعمت اله ولی، حدود 35000 متر مربع، مربوط به دوره صفویه و بخش هایی در دوره قاجاریه و در طول سال ها، ساخت این بنا گسترش یافته و بخش های دیگری به آن افزوده شده است.

اولین بخش، اتاق چهار گوش با گنبدی در میانه آن که در سال 840 ه.ق ساخته شده است.

تور اطراف کرمان (اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید).

گنبد اصلی آستانه شاه نعمت اله ولی در ماهان

احمد شاه دکنی یکی از پادشاهان سلسله بهمنیان در هندوستان که علاقه وافری به شاعران و عارفان ایرانی همانند خواجه حافظ شیرازی و شاه نعمت الله ولی داشتند. این خاندان سعی بسیار نمودند تا این دو شاعر ایرانی را به دربار خود دعوت کنند اما موفق نشدند. در نهایت احمدشاه دکنی که جزو مریدان این عارف بزرگ در ایران شده بود، دستور ساخت آستانه شاه نعمت‌اله ولی در ماهان را داد.

بخش هایی از این مقبره مربوط به دوره تیموریان بوده و ساخت و ساز در آن ادامه داشته تا جایی که آثار و نشانه های معماری قاجاریه هم در آن دیده می شود. بیشتری توسعه آستانه شاه نعمت اله ولی در ماهان کرمان مربوط به دوره قاجاریه است.

بخش های مختلف آرامگاه شاه نعمت‌اله‌ولی ماهان

بقعه:

بقعه اتاق‌ چهارگوشی است که سقف ان به صورت گنبد است و دیوارهای آن مزین به گچ‌بری های زیبایی است. در قسمت داخلی بقعه کاشی‌کاری های لاجوردی و فیروزه ای خود نمایی می‌کند در بیرون بقعه هم طرح هایی با رنگ‌های طلایی و سفید بقعه شاه نعمت‌الله‌ولی ماهان را آراسته‌تر کرده. در میان بقعه درست زیر گنبد سنگ قبر مرمرین شاه نعمت‌الله‌ولی قرار گرفته است که روی آن با آیات قرآن با خطی زیبا حکاکی شده است.

چله خانه:

اگر به قسمت جنوب غربی بقعه بروید به ورودی کوچکی می‌رسید به نام چله خانه که مکانی برای چله نشینی شاه نعمت الله ولی بوده است. داخل این قسمت نیز نقاشی‌های چشم نوازی وجود دارد.

رواق شاه عباسی:

این مکان در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده است از این رو به نام شاه آن زمان نامگذاری شده است. سردر این مکان از جنس فولاد ساخته شده و همانند سنگ قبر شاه نعمت‌اله ولی دارای حکاکی‌های چشم نوازی است.

صحن میرداماد:

زمان ساخت این صحن به زمان صفویه باز می‌گردد ما در زمان ناصرالدین شاه دوبار مورد بازسازی قرار گرفت.

صحن اتابکی:

این قسمت از بقعه قبر شاه نعمت‌الله ‌ولی توسط کمک‌های مالی از سمت دربار در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است.

صحن حسینیه:

این صحن در زمان محمدشاه قاجار ساخته شده و دارای گلدسته‌هایی با ارتفاع ۴۲ متر است. علت نامگذاری این صحن به دلیل برگذاری مراسم‌های مذهبی در ایام محرم است.

امروزه بخش‌های خدماتی بقعه شاه نعمت‌الله‌ولی مانند فروشگاه آثار موسیقی، فروشگاه کتاب های باارزش و خرید سوغاتی در این صحن قرار گرفته است.

 درب این صحن به صورت بسیار ماهرانه و چشم نوازی با عاج فیل خاتم کاری شده است که اول در هند ساخته شده و سپس به کرمان آورده شده است.

آستانه شاه نعمت اله ولی ماهان کجاست؟

استان کرمان، ماهان. خیابان امام خمینی.

معمای عدد ۱۱ در معماری آستانه شاه نعمت اله ولی

یکی از نکات جالب توجه معماری آستانه شاه نعمت‌اله ولی است

فاده از عدد ۱۱ در آن است که وینسنت کارلز پژوهشگر رشته ریاضی از کشور هلند موفق به کشف آن شد. وی با مطالعاتی که بر روی طرح گنبد فیروزه ای این آرامگاه انجام داد پی به این مسئله برد که گنبد به ۱۱ قسمت مساوی تقسیم شده‌است.

 قاعده ۱۱ قسمت در پایین گنبد قرار دارد و راس‌های آنها در بالای گنبد و در کنار یکدیگر واقع شده‌اند. از نظر ریاضی، معمولاً محیط دایره به قسمت‌های مساوی زوج تقسیم می‌شود و انتخاب عدد ۱۱ برای تقسیم گنبد و طراحی آن بسیار جالب توجه است.

به احتمال زیاد معماران آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی با این کار قصد دادن پیامی را داشته‌اند. بررسی عدد ۱۱ و حروف ابجد نشان می‌دهد که این عدد معادل کلمه «هو» است که به معنای «الله» به کار می‌رود. احتمالاً این عدد نشان از ایمان و خلوص شاه نعمت‌الله ولی دارد.

معرفی سایر جاهای دیدنی کرمان (اینجا کلیک کنید).

یکی از مریدان شاه نعمت الله ولی، مشتاق علی شاه بود (برای شنیدن داستان تلخ مشتاق کلیک کنید).