دومین بنای خشتی جهان ارگ راین کرمان در یکی از شهرستان های استان کرمان در ایران قرار دارد.

تاریخچه ارگ راین کرمان (دومین بنای خشتی جهان)

ارگ راین دومین بنای خشتی جهان و خواهر کوچک ارگ بم است، در تقاطع شمال به جنوب خراسان و قرار گرفتن در مسیر شاه راه ارتباطی همواره مورد تهدید حکومت های مختلف قرار گرفته است.

قلعه راین در دوره نادرشاه افشار محل حکومت میرزا حسین خان راینی و سپس پسرش محمد علی خان در دوره زندیه بوده است. این ارگ باشکوه علاوه بر مکان زندگی حاکم راین، محل زندگی اقوام و نزدیکان حکومتی، تاجران، کشاورزان، پیشه‌وران و دیگر مشاغل نیز بوده است. قلعه راین همچنین محل داد و ستد کاروان‌هایی بوده است که از این منطقه عبور می‌کرده‌اند.

این قلعه بارها مرمت و بازسازی شده است.

وجه تسمیه ارگ راین کرمان

قلعه راین نام خود را از شهری که در آن قرار دارد، وام می‌گیرد. راین از دو واژه راه و این به معنی «راه این»، گرفته شده است. برخی نیز می‌گویند «رایین» نام یکی از سرداران بزرگ ایران در زمان ساسانی است که نام وی بر این شهر و ارگ گذاشته شده است.

تورهای گروهی کرمان گردی (تور ماهان، راین و شهداد، اینجا کلیک کنید).

معماری و پلان ارگ راین کرمان

ارگ بم (بزرگترین بنای خشتی در جهان) الگوی ارگ راین کرمان است. پلان ارگ راین تقریبا مستطیل شکل و ابعاد آن در طویل‌ترین و عریض‌ترین قسمت‌ها ۱۷۰ متر در ۱۴۲ متر است.

دورتادور قلعه حصار دفاعی و خندق احاطه کرده است

دیوار بیرونی ارگ از ۱۲ حصار یا پاره دیوار به طول‌های مختلف تشکیل شده است. بر بالای حصار ارگ، کنگره‌هایی در قسمت فوقانی قرار دارد که مخصوص کمان‌داران بوده است. ارتفاع این کنگره‌ها ۱۲ سانتی‌متر و عرض آن‌ها ۱۱ سانتی‌متر و فاصله هر کنگره تا کنگره بعدی ۲۲ سانتی‌متر است.

ارگ راین دارای ۱۶ برج در گوشه‌ها و میانه حصار بیرونی و درونی است که ۱۵ برج، فضای داخل و بیرون قلعه را تحت مراقبت و کنترل داشته‌اند و از یک برج مادر یا برج شماره یک به‌منظور اطلاع‌رسانی استفاده می‌شده است.

تمام این برج‌ها دو طبقه هستند و پله‌هایی از دو سمت دارند که یکی به بالای برج و دیگری به مردگرد و در ادامه به برج بعد می‌رسد. در بدنه همه برج‌های ارگ راین، روزنه‌های دیده‌بانی و تیرکش‌هایی برای دفاع تعبیه شده است. مصالح برج‌ها نیز خشت و چینه است و در پلکان‌ها از چوب برای زیرسازی و لبه پله‌ها استفاده شده است.

بخش های مختلف ارگ راین

ورودی قلعه از جبهه شرقی آن است که با سردر بزرگ و باشکوه به محوطه داخلی راه می‌یابد. در قسمت ورودی جایگاه آهنگران و افرادی که به شغل چاقوسازی و ساخت ابزار فلزی مشغول بوده‌اند، به چشم می‌خورد.

سردر ورودی ارگ راین

سردر ورودی ارگ راین دومین بنای خشتی جهان از دو طبقه تشکیل شده و معبر ورودی در طبقه همکف و اتاقک مربع شکلی در بالای در ورودی ساخته شده است.

در ارگ راین محله‌های متعددی چون محله کشاورزان، پیشه‌وران و تاجران وجود داشته است، فضای داخل ارگ دو دیوار که 6 حصار و 4 برج دارد، و به سه قسمت اصلی تقسیم شده است.

خانه ها و قسمت های مختلف ارگ

صدها خانه خشتی و گلی با کوچه‌‌پس‌کوچه‌های باریک تودر تو، ارگ مرکزی بازار، گذرگاه اصلی، مکتب‌خانه، بارانداز قلعه حکومتی، عامه‌نشین اعیانی، زورخانه، اصطبل و آتشکده از جمله بخش‌های مختلف این مجموعه هستند.

کوشک زیبای هشت ‌ضلعی و حاکم‌نشین ارگ از مشهورترین بناهای این قلعه محسوب می‌شوند.

همچنین، راه گریز مخفی پیش‌بینی شده تا ساکنان آن‌ها بتوانند در زمان حمله دشمنان و سقوط دژ از دست مهاجمان فرار کنند. این راه فرار در خانه حاکم در نظر گرفته شده است و به سه قسمت راه داشته است؛

یکی از این مسیرها به بیرون ارگ، دوم به استراحتگاه تابستانی حاکم بر فراز ارگ حاکم‌نشین و سوم به برج شماره هشت و از آنجا به بیرون ارگ راه داشته است.

اتاقی در بیرون از قلعه وجود داشت که در گذشته محل قرنطینه افراد غریبه بود و اگر بیماری داشتند چند شب باید می ماندند و اکنون محل استقرار یگان حفاظت قلعه است.

ارگ راین متعلق به کدام دوره است؟

قدمت ارگ راین دومین بنای خشتی جهان به عصر ساسانی برمی‌گردد. این قلعه تاریخی در طی ادوار مختلف فرهنگی محل حکومت حاکمان و زندگی مردمان بوده است و در برهه‌هایی از تاریخ نیز فقط جنبه نظامی و دفاعی داشته است.

ارگ راین چه زمانی به ثبت رسید

 این قلعه باستانی و ارزشمند در سال ۱۳۴۵ با شماره ثبت ۱۲۸۶۷ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.

فاصله کرمان تا ارگ راین

ارگ راین در فاصله ۱۰۵ کیلومتری جنوب غربی شهر کرمان قرار دارد و یکی از جاهای دیدنی راین محسوب می‌شود. این قلعه در جنوب غربی شهر راین در دامنه کوه هزار واقع شده است، (مشاهده نقشه راه راین کرمان).

زمان بازدید قلعه راین

برای بازدید از ارگ می‌توانید همه روزه غیر از ایام سوگواری رسمی از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ مراجعه کنید.

قیمت ورودیه قلعه راین

قیمت بلیط ارگ در سال1403 برای بازدیدکنندگان داخلی20هزار تومان. (ممکن است در زمان بازدیدتان قیمت بلیط افزایش پیدا کرده باشد). همچنین برای بازنشستگان عزیز رایگان میباشد.

شماره تلفن ارگ راین

 ۰۳۴۳۳۷۶۱۶۴۴

دیگر دیدنیهای کرمان

زمان بازدید از کرمان و شهرستان ها مکان های شاخص دیگر را از دست ندهید.

 آبشار راین، روستای زیبا و ییلاقی آبشار گیشیگان، روستای باب زنگی،  مسجد جامع راین و امام‌زاده‌ها از جمله مکان‌های دیدنی این شهر هستند.

باغ شاهزاده ماهان، کلوت های شهداد، خانه های صخره ای در روستای میمند شهرستان شهربابک، ارگ بم، دره راگه رفسنجان، باغ فتح آباد کرمان.