تاریخچه یخدان مویدی کرمان، بزرگترین یخچال طبیعی و خشت گلی در ایران و جهان
یخدان در محله ای بنام مویدی که بخشی از زمین و قنات های قدیمی در محدوده ی میدان تختی و خیابان خورشید و خیابان ابوحامد است.
متعلق به اواخر دوره صفویه و نام مویدی به خود گرفته است.
استخر، چاله یخ، حصار و مخزن از عناصر تشکیل دهنده ی یخدان میباشد.
یکی از دلایل اصلی بناهای خشتی و گِلی در برابر حرارت عایق بودن آن است.
از گذشته های دور تا کنون قنات ها منبع تامین آب مناطق کویری بوده و هست.
و ساخت یخدان مویدی کرمان برای حفظ و نگهداری آب و تولید یخ برای فصل تابستان ساخته شده اند.
تور کرمان گردی (اینجا کلیک کنید).
معماری یخدان مویدی کرمان (یخچال مویدی)
ارتفاع یخدان 20 متر که یکی از دلایل اصلی برای خنک نگه داشتن کف یخدان است.
دیوارهای بلند و قطور در دو طرف یخدان بصورت شمال جنوبی وظیفه تولید سایه را داشتند و پشت دیوارها چندین چاله جهت تولید یخ کاربرد داشته است.
در شب های سرد زمستان، شبانه چاله ها را به اندازه 10 سانتیمتر پر می کردند تا طی چند روز متوالی به کُنده ای از یخ تبدیل شود.
یخ ها را قطعه قطعه و روانه یخدان می کردند.
مقدار آبی که شبانه به توده های منجمد یخ اضافه می شد سرمای یک شب می توانست آن را تبدیل به یخ کند
با این کار سطوح یخ گیری را طراز می کردند. و بعد از اینکه به قطر 30 تا 40 سانتی متر میرسید، یخ ها را جدا می کردند.
چاه هایی در کف یخدان تعبیه شده بود، زمانی که یخ در تابستان آب می شد، آب از کف انبار یخ دور می گشت.
لابلای یخ ها مقداری کاه می ریختند تا از چسبندگی آنها به یکدیگر جلوگیری شود.
مخازن یخ دارای دو راهرو بودند که یکی برای نگهداشتن یخ و دیگری برای بیرون آوردن یخ ها در فصل تابستان کاربرد داشت.
یخدان مویدی در تاریخ 2 آبان 1378 با شماره ثبت 2437 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
استان کرمان یخدان های متعددی دارد یکی دیگر از معروفترین آنها، یخدان زریسف و مربوط به دوره قاجار است. زریسف نام خیابانی که یخدان در آن قرار دارد.
تاریخچه یخچال خشتی (یخچال طبیعی)
زمانی که هنوز برق اختراع نشده بود، در مناطق کویری یخچال را با ملات خشت و گِل، احداث می کردند. این سازه ها یخ را در اوج گرمای تابستان در خود نگه می داشتند.
معروفترین یخچال های طبیعی کرمان
یخدان چوب مفیدی، یخدان های زریسف، یخدان رحیم آباد و یخدان مویدی.
آب یخدان از قنات ها تامین می شد و اغلب مغازه های فالوده ای صاحب یخدان ها بوده اند. بعضی یخدان ها هم وقف عام می کردند.
مسافت یخدان مویدی کرمان تا سایر دیدنی
حمام گنجعلی خان: ۱.۸ کیلومتر
بازار کرمان: ۲ کیلومتر
باغ موزه هرندی: ۱.۴ کیلومتر
موزه هنرهای معاصر کرمان: ۷۵۰ متر
