گروه زنان گوجینو شهداد
«گوجینو» احیاکننده قنات‌های شهداد
«گوجینو» نام یک نوع بافت حصیری است که از زمان های دور تا کنون رواج داشته است.
زنان ساکن روستای شفیع آباد با تولید صنایع دستی واسطه ها را از فروش محصولات حذف کردند و به توانمند ساختن زنان روستا کمک کرده اند.
گروه زنان گوجینو با فروش 15 درصد صنایع دستی به صرف مرمت و احیای قنات های روستا می پردازند.
آدرس روستای شفیع آباد
در طول مسیر بازدید از جاهای دیدنی کرمان و کویر لوت، ابتدا باید به کرمان بروید سپس راهی مسیر سیرچ و شهداد شوید.
روستای شفیع آباد آخرین روستای منطقه کویر لوت میباشد و کاروان سرای شفیع آباد نیز در این روستا واقع شده است. (مشاهده مسیر روستای شفیع اباد ـ شهداد روی نقشه).
گروه زنان گوجینو شهداد چگونه تشکیل شد
طراح و مجری پروژه اکوموزه شفیع آباد خانم نینا امین زده به همراه گروهی در سال 1393 به روستای شفیع آباد آمده و برای زنان روستا جلسات متعدد و کارگاه های آموزشی گذاشت.
بعد از کلاس های آموزشی، زنان روستا متوجه شدند که با انجام مهارتی که دارند، به تولید و فروش صنایع دستی بپردازند.
در ابتدای کار مهارت افراد را شناسایی کردند، سپس گروه گوجینو با عضویت 6 نفر تشکیل شد. هر عضو مبلغ 20 هزار تومان بابت حق عضویت پرداخت کرد و خانم امین زاده نیز مبلغی به صندوق کمک کرد.
سپس با مبلغ جمع آوری شده، به تهیه مواد اولیه و نخ پرداختند و کار را شروع کردند.
حصیرهایی که مادران آنها نیز تولید کرده بودند، در کنار محصولات خود فروختند.
هدف از تشکیل گروه گوجینو این بود که سود حاصل از فروش نصیب تولید کنندگان شود و واسطه ها را حذف کنند.
این گروه شش نفره حدود یک سال و نیم به همین روش فعالیت کردند و محصولات خود را در اقامتگاههای بوم گردی روستا به گردشگران می فروختند.
همچنین در نمایشگاه ها به معرفی و فروش محصولات نیز پرداختند تا اینکه بعدها تولیدات خود را در محوطه کاروانسرای شفیع آباد که ثبت یونسکو هم شده است، در معرض بازدید و فروش قرار دادند.
هنگامیکه دیگر زنان روستا فعالیت گروه گوجینو را دیدند،کم کم به گروه اضافه شدند و اعضای گروه از 6 به 40 نفر رسید.
احیای قنات های روستا
گروه گوجینو 15 درصد درآمد خود را به خرید مواد اولیه و حساب جاری می پردازند و 15 درصد هم برای احیای قنات های روستا در نظر می گیرند تا سود حاصل از این کار مجدد به گروه بازگردد.
زنان روستا پاسخ روشنی در برابر اینکه چرا 15 درصد درآمد خود را به احیای قنات می پردازند، دارند:
زندگی روستایی به شدت به قنات وابسته است تا اینکه همه اعضای گروه تصمیم به احیای آن ها و کمک به خود پرداختند.
اولین کمک به قنات مهدی آباد انجام شد، بعد از این حدود یک و نیم ساعت آب و زمین را به زنانی که در این زمینه فعالیت داشتند، اختصاص یافت.
همچنین این گروه تصمیم دارد تا قنات سایر روستاها را نیز احیا کنند.
زنان سایر روستاها ترغیب به آموزش های لازم و به فعالیت مشغول شدند تا صنایع دستی را نسل به نسل منتقل کنند.
محصولات گروه گوجینو
قالیبافی در سایر روستاها رواج دارد، اما بدلیل استهلاک بالا و گرانی نخ، اکثریت سمت پته دوزی و حصیربافی سوق داده می شوند. بنابراین، تعداد کمی به قالیبافی رو می آورند.
تا قبل از تشکیل گروه گوجینو، واسطه ها هر بته جقه پته دوزی شده را 2تا4هزار تومان می خریدند، اکنون این گروه همین نمونه کار را 20 هزارتومان می فروشند.
همچنین به اعضای گروه آموزش داده اند تا طرح‌های اولیه را با کاربری‌های جدید آماده کنند.
علاوه بر پته دوزی و حصیربافی، گزچینی هم دارند. گز گیاهی است با خواص درمانی زیاد که هر کیلوی آن را 120 هزار تومان به فروش می رسد. قبل از این واسطه ها هر کیلو گز را 20 هزار تومان می خریدند.
به دلیل خواص درمانی گیاه گز، گردشگران از خرید آن زیاد استقبال می کنند.
عروسک های گروه زنان گوجینو
عروسک محلی روستایی را با مواد بازیافتی تولید کردند که مورد استقبال خوبی قرار گرفت. حتی بسیاری درخواست دادند، اما تولید بالایی صورت نگرفته بود.
بعد از سالها موفق به تولید صنایع دستی اجدادی شدند و از این راه نیز درآمد کسب کردند.
لوپتو یا همان لعبتو یعنی بازیچه و عروسک، یک نوع عروسک سنتی که یادآور دوران کودکی بسیاری از دختران روستاهای کرمانی میباشد. این عروسک رو به فراموشی سپرده شده بود.
بنابراین نام گروه گوجینو برای احیای عروسک لوپتو راه اندازی شد. این گروه 150 نفر عضو دارد که روز به روز بر تعداد آن افزوده می شود.
ساخت ساده عروسک لوپتو از طبیعت همچون ماه و خورشید، ستاره، درختان، گلها و گیاهان دربرگرفته است. هر نشانه، تفسیر و معنایی متفاوت و عمیقی از محیط پیرامون خود دارد و دنیای این عروسک فراتر از تکه پارچه و چوب میباشد.
تاریخچه عروسک لوپتو
یکی از اعضای گروه خانم معصومه مهدی آبادی به تاریخچه عروسک اشاره می کند:
لوپتو عروسکی سنتی و قدیمی است که در گذشته توسط مادران ما ساخته می شده است. این عروسک ظاهر ساده ای دارد که تنها با پارچه و چوب ساخته می شود. اما در حین سادگی پرمعنا می باشد.
با احیای این عروسک به درآمدزایی و خاطره بازی توجه ویژه ای شد، تا کمک خرج خانواده باشد.
کاروانسرای شفیع آباد و حمام قدیمی روستا
این گروه با همکاری میراث فرهنگی به مرمت کاروان سرا و حمام پرداختند تا اینکه محل مناسبی برای فروش محصولات باشد.
این گروه، از نقش و نگاره های زیبای لوپتو انگیزه گرفتند و تصمیم به مفید واقع شدن برای جامعه اطراف شدند.
گروه زنان گوجینو شهداد در کنار تولید صنایع دستی و با هم اندیشی مردم روستا به کشاورزی نیز مشغول شدند زیرا زندگی روستاییان به شدت به آب قنات وابسته است.
آنها ابتدا برای احیای قنات از چرخ دستی استفاده می کردند که بسیار سخت و طاقت فرسا بود. به مرور زمان یک بالابر برقی خریداری کردند تا لایه برداری قنات با سرعت بیشتر انجام شود.
گل گلیمو، نوع دیگر عروس سنتی است که در کنار لوپتو تولید می شود.
پیشینه این عروسک نیز به گذشته های دور میرسد و تولید این عروسک بر اساس فکر و خلاقیت شخصی میباشد. و چون بافت آن گلیم شیریکی پیچ میباشد نام آن را گُل گلیمو گذاشتند.
تور کویر گردی کرمان (اینجا کلیک کنید).
ثبت ملی عروسک لوپتو و گل گلیمو (گروه زنان گوجینو شهداد)
نماینده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری درشهداد گفت:
با کمک بانوان روستای توانمند شفیع آباد هر دو عروسک لوپتو و گل گلیمو در فهرست آثار ملی ایران ثبت ثبت شده است.
وی اشاره کرد این اقدام از فراموشی چنین هنرهای فاخری جلوگیری به عمل می آید.
زنان زیادی در شهداد با قصه های شیرین لوپتو کودکی را به جوانی و پیری رساندند قصه شیرینی که دختران دیروز را زنان کارآفرین امروز کرد.
باید از بانوان هنرمند که همت مردانه دارند، حمایت کرد زیرا این بانوان با سختی و پشتکار و خیلی محرومیت ها توانستند فعل خواستن را صرف کنند و لازم است تا مسئولان و متولیان امر هر چه بیشتر و بهتر به لوپتو و صنایع سنتی قدیمی مانند آن توجه ویژه نشان دهند و با برنامه ریزی و سرمایه گذاری در آینده شاهد حضور لوپتو و قصه شیرین آن در خانه و جامعه باشیم.
با معرفی گروه گوجینو به درآمد محلی روستای شفیع آباد و گردشگری منطقه کویری لوت ایران کمک کنیم.
دست به دست هم دهیم به مهر میهن خویش را کنیم آباد و غم خوار همدگر باشیم.
جاهای دیدنی کویر لوت شهداد (کلوت های شهداد)
دره زبان مار، ریگ یلان (ریگ بزرگ)، گندم بریان، چاله ملک محمد، نبکاها (گلدان های کویری)، آب انبار حاج محمد تقی شهداد
