مقاله کاملی از عمارت موسی خان شهربابک

شهربابک یکی از شهرهای تاریخی ایران در استان کرمان است که برخی این شهرستان را به اردشیر بابکان و برخی به بابک جد اردشیر نسبت می دهند.

جاهای دیدنی اعم از طبیعی و تاریخی در شهربابک قرار دارد. و عمارت موسی خان شهربابک هم از بناهای تاریخی زمان قاجاریه در این شهرستان قرار دارد.

عمارت موسی خانی شهربابک

هر کدام از بخش های مختلف عمارت موسی خان شهربابک از ویژگی های معماری ایرانی، حکایت دارند.

این بنای ارزشمند در فهرست آثار ملی ایران نیز شده است. و بعنوان موزه مردم شناسی شهربابک میباشد.

با بانوی کرمانی همراه شوید تا به معرفی بیشتر عمارت موسی خانی بپردازیم:

معرفی عمارت موسی خان

نمونه بارزی از معماری سنتی ایرانی عمارت موسی خان شهربابک است که معرف هنر، ذوق و توانایی معماران ایرانی است.

تزئینات منحصر به فرد سیم و سکه در بخش های مختلف عمارت خودنمایی می کند که برگرفته از نقوش حیوانی کبوتر، نقوش گیاهی سرو، گل و بوته و نقوش هندسی شمشه و قاب بندی در قسمت های مختلف بنا چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

از شیشه های رنگی پنجره ها و حوضچه زیبایی که در وسط حیاط قرار دارد، تا گچبری های دیدنی تنها بخش هایی از زیبایی نفس گیر عمارت موسی خان در شهربابک هستند؛ این عمارت به خوبی سبک زندگی مردمان ایرانی را نشان میدهد.

تورهای گروهی کرمان گردی (اینجا کلیک کنید).

عمارت موسی خانی کجاست؟

در یکی از محله های قدیمی شهربابک عمارتی قرار دارد که یکی از جاهای دیدنی شهربابک میباشد. در قدیم بازار سرپوشیده ای در شهر قرار داشت که اکنون اثری از آن نیست.

آدرس: استان کرمان، شهربابک، خیابان شهید بهشتی (مشاهده روی نقشه).

موسی خان شهربابک چه کسی بود؟

قبل از تاجگذاری آقا محمدخان، ابوالحسن خان، فرزند سلطان محمود حاکم شهربابک بود. وی پس از کور شدن به‌دست آقا محمد خان، از حکومت کنار رفت و برادرزاده‌اش، حاج محمد علی اداره امور را در دست گرفت. پس از حاج محمد علی، ملقب به حاج آقا، فرزندش در شهربابک به حکومت رسید. دوران حکومت او هم‌زمان با سلطنت محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بود و موقوفات بسیاری داشت. وی نزدیک ۳۰ سال حکومت کرد و عمارت بزرگی موسی خانی را در این دوره ساخت. احداث بنا از سال ۱۲۲۷ آغاز شد و تا ۱۲۳۲ هجری شمسی به طول انجامید.

مرمت عمارت موسی خان

عمارت موسی خانی از سال ۱۳۷۱ تا سال ۱۳۷۳ مورد بازسازی قرار گرفت و در تاریخ 12/11/1381 در فهرست آثار ملی ثبت شد.

تاریخچه عمارت موسی خانی

در گذشته از این بنا به‌عنوان فرمانداری استفاده می‌شد و امروزه در اختیار میراث فرهنگی و موزه مردم‌شناسی شهربابک قرار دارد.

معماری عمارت موسی خانی

بنای عمارت موسی خانی از جمله ابنیه مسکونی اعیانی و حاکم‌نشین است که از دو بخش اندرونی و بيرونی تشكيل می‌شود و به‌صورت حياط مركزی ساخته شده است. تزیینات بنا به‌صورت گچبری و سیم در بخش‌های مختلف نمای ساختمان اجرا شده‌اند.

مصالح عمارت موسی خان در شهربابک

مصالحی که در عمارت موسی خان به کار رفته است. خشت خام و گل رس، کاه، آهک، گچ، سنگ، چوب و شیشه است.

درب و پنجره ها ارسی و از چوب گردو ساخته اند و تمام ستون ها و حایل ها از جنس چوب درخت توت هستند.

مساحت عمارت موسی خان

مساحت بنا ۷۵۰۰ متر مربع (۲۳۰۰متر مربع زیر بنا، ۵۲۰۰ متر مربع باغ عمارت) است.

بنای این عمارت در دو طبقه و در سه ضلع اصلی شمالی، جنوبی و غربی ساخته شده است. اتاق‌های اصلی عمارت اغلب با ابعاد چهار در هفت متر مربع بنا شده‌اند و ۶۰ اتاق کوچک و بزرگ در دو بخش مجزا، بنای کاخ موسی خانی شهربابک را تشکیل می‌دهند.

ورود به اندرونی بنا از جبهه جنوب شرقی امكان‌پذير است؛ بدین نحو كه در پشت سردر هشتی واقع شده است و با ‪ ۹۰درجه زاويه و گذر از دالانی طولانی به حياط خانه می‌توان راه یافت.

 بخش‌های اصلی عمارت موسی خان شهربابک

ضلع شمالی (زمستانی)

ضلع شمالی به‌صورت دو طبقه ساخته شده است و در آن شاه‌نشین با اتاق‌هایی پنج دری در اطراف مشاهده می‌شود. این بخش دارای یک بادگیر دوقلو است که برای استفاده در بهار کاربرد داشت.

بادگیرها در زمان فرج الله خان، نوه موسی خان، به برج نگهبانی تبدیل شدند و این قسمت در حال حاضر به‌عنوان موزه مردم‌شناسی استفاده می‌شود.

ضلع غربی (تابستانی)

کاربرد این ضلع در تابستان بود. در این ضلع یک بادگیر بزرگ و بلند قرار دارد که تاج آن در سیل سال ۱۳۶۵ خورشیدی تخریب شد.

بادگیر موجب خنک شدن اتاق‌ها در فصل گرما می‌شد. همچنین در تقاطع ضلع شمالی و غربی، انبار غله‌ای وجود دارد که به خاطر نوع طراحی خاص آن، همیشه دمایی کمتر از بقیه قسمت‌های عمارت داشت.

ضلع جنوبی (بهار نشین)

طرف جنوبی ضلع بهارنشین رو به باغ عمارت است و شامل دو ایوان دو طبقه به‌صورت متقارن و یک ایوان اصلی در وسط می‌شود. در تقاطع ضلع جنوبی و غربی، برج اصلی عمارت قرار گرفته است که بر رودخانه و قسمت غرب و جنوب بنا اشراف کامل دارد.

باغ

باغی با دیوارهای هشت متری، بخش دوم عمارت موسی خانی را تشکیل می‌دهد که در فصول مختلف، به‌خصوص تابستان و بهار زیبایی وصف‌ناشدنی را جلوه‌گر می‌کند.

قلاب هایی در دیواره های حیاط نشان دهنده احیای چادر در محوطه و در زمان خاص حکایت دارد.

دیگر مکان های دیدنی کرمان 

خانه های صخره ای در روستای میمند، دره راگه رفسنجان، خانه حاج اقاعلی رفسنجان، کلوت های شهداد،غار ایوب شهربابک و غیره.

نکات بازدید از عمارت موسی خان شهربابک

برای بازدید از عمارت موسی خانی می‌توانید در روزها و ساعات اداری به آن مراجعه کنید.

معمولا غیر از ساعت اداری مبلغی به عنوان ورودیه دریافت میشود که در سال (1400) 3000 تومان است، و حتما از قبل هماهنگ کنید.

آثار تاریخی میراث بشریت از وارد کردن هر نوع آسیب به آن ها جدا خودداری کنید.